Natuur & landelijk gebied

Doel (2019-2023)
De natuurwaarden zijn behouden en zo mogelijk versterkt, de beleefbaarheid van natuurgebieden is toegenomen en de economische activiteiten in natuurgebieden ondersteunen een succesvol beheer zonder de natuurwaarden te bedreigen. De activiteiten van het programma dienen te voldoen aan de vereisten van de Wet Natuurbescherming.

Activiteiten 2023

• We geven uitvoering aan de door PS vastgestelde bossenstrategie.
• We stimuleren de economische activiteiten in natuurgebieden voor zover deze een succesvol beheer ondersteunen en de natuurwaarden niet bedreigen.
• We stimuleren een beleefbare en toegankelijke natuur, waarbij we streven naar een goede balans tussen ecologie en recreatie.
• Wij geven uitvoering aan het in 2022 vastgestelde Natura 2000 beheerplan Lepelaarplassen 2022-2028.
• Wij geven uitvoering aan het in 2022 verlengde Natura 2000 beheerplan Wieden – Weerribben.
• In 2023 wordt het tweede Natura 2000 beheerplan Oostvaardersplassen vastgesteld.
• In overleg met Staatsbosbeheer wordt er een hernieuwde impuls met aanvullende /nieuwe maatregelen gegeven om het aantal edelherten naar de benoemde doelstand te brengen. Dit ter uitvoering van het beleidskader Oostvaardersplassen.
• We geven, samen met onze partners, uitvoering aan de vastgestelde ‘visie toezicht en handhaving buitengebied’ en het ondertekende convenant. We dragen zo zorg dat toezicht en handhaving in het buitengebied op orde is.
• We geven uitvoering aan het in 2022 vastgestelde 'Uitvoeringsprogramma Invasieve Exoten Flevoland 2022-2025'.
• We geven uitvoering aan het programma 'Natuur', waarvoor de provincie een beschikking van € 9,6 mln. heeft ontvangen van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV). De projecten worden uitgevoerd in de periode tot en met 2025.
• We geven uitvoering aan de Kwaliteitsontwikkeling Natuur Netwerk Flevoland via POP3-subsidies.
• We werken samen met maatschappelijke partners en medeoverheden aan een aanpak van de stikstofproblematiek. We willen de uitstoot van stikstof in provincie Flevoland verminderen en daarbij vooral inzetten op maatregelen die primair ook bijdragen aan de andere doelen uit het Nationaal Programma 'Landelijk Gebied' (NPLG), namelijk water en klimaat, en daarnaast aan eigen doelen zoals het vergroten van de biodiversiteit, het programma 'Landbouw Meerdere Smaken' en de energietransitie.
• We zoeken daarnaast naar mogelijkheden om stikstofruimte te creëren voor de realisatie van projecten van provinciaal belang, als die behoefte zich voordoet en op gelijkwaardig belang, zoeken we naar stikstofruimte voor de legalisatie van PAS-melders.
• Eind 2023 loopt het Faunabeheerplan Flevoland 2019-2023 af. Vanaf 1 januari 2024 moeten er nieuwe faunabeheerplan(nen) liggen. De Stichting Faunabeheereenheid Flevoland zal hiervoor een subsidieaanvraag indienen.

Doel (2019-2023)
De kwaliteit van de natuur en de biodiversiteit in het landschap is verbeterd, waarbij combinaties worden gezocht met natuurinclusieve landbouw en met recreatie en toerisme.

Activiteiten 2023

• We geven samen met betrokken gebiedspartners uitvoering aan het door PS vastgestelde 'Actieplan biodiversiteit'. Hierin is meegenomen dat bermen worden benut voor wilde flora en fauna en wordt er gestimuleerd dat akkerranden daar ook voor worden gebruikt.
• We geven uitvoering aan het programma 'Flevoland Natuurinclusief'. Daarbij wordt aangesloten op het proces en de inhoud van de landelijke agenda Natuurinclusief. PS worden betrokken bij de verdere ontwikkeling van dit programma.

Risico('s) en beheersmaatregel(en)
Faunaschade
Agrariërs kunnen te maken krijgen met schade die veroorzaakt is door natuurlijk in het wild levende dieren. Faunaschade kan opgelopen worden aan gewassen of dieren. Voor faunaschade heeft de provincie afgelopen jaren jaarlijks € 0,18 mln. begroot. In de achterliggende jaren bleek dit voldoende, echter op dit moment vindt er een transitie plaats waarbij er drie wildbeheereenheden ontstaan. Dit proces loopt nog. En ook is er een nieuwe Flevolandse Stichting Faunabeheer en Schadebestrijding opgericht die nog in ontwikkeling is. Gelet op deze ontwikkelingen is het voorstel voor 2023 het beschikbare faunaschadebudget op € 0,20 mln. per jaar te begroten. Landelijk nemen de schadeclaims per hectare sterk toe. Incidenteel komen er in het land schades voor van > € 0,15 mln. Dit betreffen kwetsbare gewassen.

Doel (2019-2023)
Aan de eerste bouwstenen uit de ontwikkelingsvisie van het Nationaal Park is uitvoering gegeven.

Activiteiten 2023

• We werken samen met de gemeenten Almere en Lelystad en met Staatsbosbeheer aan de poortontwikkeling bij Almere en Lelystad.
• We leveren een bijdrage aan de totstandkoming en ingebruikname van Marker Wadden middels de realisatie van de E-eilanden door het proces te ondersteunen en geldelijke middelen beschikbaar te stellen. We faciliteren de projecten 'Nieuwe Natuur' die binnen de grenzen van het Nationaal Park liggen en onderdeel zijn van de ontwikkelingsvisie.
• We werken aan samenhang tussen TBES (Toekomstbestendig Ecologisch Systeem)-maatregelen  en doorontwikkeling van Nationaal Park Nieuw Land (zoals de ontwikkeling van Marker Wadden en Oostvaardersoevers) zoals benoemd in de ontwikkelingsvisie.
• We leveren een inbreng in ruimtelijke ontwikkelingen in en rondom het Nationaal Park zoals bij de kustontwikkeling Lelystad, ontwikkeling Lelystad-Zuid, het Handelingsperspectief Almere 2.0 en Amsterdam Bay Area.
• We voeren de maatregelen uit het beleidskader Oostvaardersplassen uit.
• We spannen ons als provincie in om de in het Handvest Nationaal Park Nieuw Land opgenomen spelregels en handreikingen, onder meer op het gebied van communicatie, educatie, onderzoek, marketing en het verwerven van externe financiering, zoveel als mogelijk te hanteren. Het Handvest is in 2022 door alle samenwerkingspartners van Nationaal Park Nieuw Land ondertekend.
• We bevorderen samen met de partners de ontwikkeling van recreatieve producten en arrangementen binnen Nationaal Park Nieuw Land, onder andere met het programma 'Gastheer van het Landschap'.
• We verkennen de mogelijkheden van nationale en Europese samenwerking en het verkrijgen van middelen.

Doel (2019-2023)
Over de mogelijke ontwikkeling van de Oostvaardersoevers als natuurlijke verbindingszone is besloten.

Activiteiten 2023

• Na een afronding van de MIRT-verkenning Oostvaardersoevers begin 2022 werken we in een MIRT-planuitwerking het voorkeursalternatief verder uit en maken we het project financieel en wettelijk mogelijk. Met de zeven samenwerkingspartners vullen we het ontwerp concreet in, zodat het project klaar is voor een uitvraag aan marktpartijen die het project kunnen realiseren.
• Met het Rijk en Europa voeren we overleg over de meerwaarde, de financiering en de haalbaarheid van dit project.

Doel (2019-2023)
In het Markermeer-IJmeer zijn natuur- en recreatiemogelijkheden ontwikkeld als onderdeel van een Toekomstbestendig Ecologisch Systeem (TBES) en ontstaan er kansen voor ruimtelijk-economische ontwikkelingen.

Activiteiten 2023

• We stimuleren het op termijn (inschatting 30-50 jaar) realiseren van een TBES in het Markermeer en IJmeer om de ruimtelijk-economische structuur van provincie Flevoland te versterken.
• We registreren de ruimtelijke ingrepen op het Markermeer-IJmeer en samen met andere partijen brengen we de natuurontwikkeling in beeld.
• We zoeken met samenwerkingspartners naar de vergroting van de samenhang tussen de verschillende ontwikkelingen in het Markermeer-IJmeer, ook in relatie tot de ontwikkelingen in het IJsselmeergebied.
• We onderzoeken gezamenlijk met de Stuurgroep Markermeer-IJmeer de randvoorwaarden die vanuit N2000 en KRW alsook TBES gesteld worden aan de ruimtelijke opgaven die zich in en rond het Markermeer-IJmeer voordoen.
• We leveren, in Markermeer-IJmeer-verband, een inbreng in de kustontwikkeling Lelystad en het MIRT-onderzoek en -verkenning Amsterdam Bay Area.
• We werken aan samenhang tussen TBES-maatregelen en doelstellingen van het Nationaal Park Nieuw Land (zoals de ontwikkeling van Marker Wadden en Oostvaardersoevers).
• We volgen de effecten van natuurprojecten en hun bijdrage aan de gestelde natuurdoelen.
• We onderzoeken de benodigde maatregelen om te komen tot een TBES.

Risico('s) en beheersmaatregel(en)
De realisatie van het TBES is vanwege de natuurlijke omstandigheden niet volledig te garanderen. Daarom monitoren verschillende partijen de effecten van maatregelen zoals Marker Wadden en de kwaliteit van het Markermeer-IJmeer.

Doel (2019-2023)
De projecten van het programma 'Nieuwe Natuur' zijn gerealiseerd en dragen bij aan de combinatie natuur en recreatie, het natuurnetwerk, de biodiversiteit en structurele verandering naar duurzame landbouw.

Activiteiten 2023

• We dragen de laatste gronden in het voormalig Oostvaarderswold over.
• We borgen de compensatieverplichtingen (totaal 365 ha) voor onder meer de Hanzelijn, verbreding A6 en foerageergebieden in de gesloten realisatieovereenkomsten.
• We faciliteren de projecteigenaren bij het realiseren van de gehonoreerde projecten 'Nieuwe Natuur'.
• We faciliteren blijvend de dynamiek in het programma 'Nieuwe Natuur' en spelen in op ontwikkelingen.
• We beoordelen en monitoren de projecten die in uitvoering zijn in het kader van het programma 'Nieuwe Natuur'.
• Uit de evaluatie van het programma 'Nieuwe Natuur' integreren we de ‘lessons learned’ in het reguliere natuurbeleid.

Risico('s) en beheersmaatregel(en)
Binnen het programmavermogen wordt rekening gehouden met onvoorziene tegenvallers tijdens de realisatiefase van de projecten. Het betreft alleen risico’s die betrekking hebben op de rol als beheerder van het programma. Projectrisico’s zijn neergelegd bij de initiatiefnemers. Het nog beschikbare programmavermogen is voldoende om de risico-inschatting af te dekken.

Doel (2019-2023)
De financieringsmogelijkheden van het Plattelandsontwikkeling Programma (POP) en het Gemeenschappelijk Landbouw Beleid (GLB) zijn optimaal benut.

Activiteiten 2023

• We stimuleren en monitoren het gebruik van POP3-subsidies, waarmee we de agrarische sector stimuleren, de bodem- en waterkwaliteit verbeteren en lokale en sociale netwerken op het Flevolandse platteland versterken.
• We verstrekken en stimuleren het gebruik van GLB-subsidies op basis van het 'Nationaal Strategisch Plan'.
• We sluiten aan bij de kaders van het 'Fonds Leefbaar Platteland ' en streven naar een maximaal multipliereffect.

Doel (2019-2023)
De (financierings)mogelijkheden van het programma 'Leefbaar Platteland' zijn optimaal benut.

Activiteiten 2023

• We voeren het programma 'Leefbaar Platteland' uit, met inbegrip van de subsidieregeling 'Fonds Leefbaar Platteland 2021-2023'.
• We stemmen daarbij af met Leader en de subsidiemogelijkheden vanuit de gemeentelijke overheden door bijvoorbeeld éénduidige toeleiding van aanvragen via één loket.
• We creëren een platform waarin initiatiefnemers elkaar ontmoeten en van elkaar leren of inspiratie opdoen. Dit in afstemming en samenwerking met het programma 'Krachtige Samenleving' (zie hoofdstuk 4.3).

Toelichting

1. Wijziging lasten 'Poort Lelystad'
Voor het project 'Poort Lelystad' is in totaal € 3,0 mln. begroot voor het verstrekken van subsidie. Daarvan is tot en met 2021 € 0,1 mln. besteed, als voorbereidingsbudget voor de uitvoerende partijen. Voor het resterende deel is sprake van een wijziging in tijd. De lasten worden toegerekend aan de jaren waarin het project wordt uitgevoerd. De prognose is dat er in 2022 € 1,0 mln. besteed wordt en in 2023 het resterende deel ter hoogte van € 1,9 mln. (betreft een oormerk in de 'Brede Bestemmingsreserve').
2. Flevoland Natuurinclusief: 'Bossenstrategie'
Voor het onderwerp Bossenstrategie binnen het programma 'Flevoland Natuurinclusief' zijn middelen geraamd, welke gedekt worden vanuit de reserve 'Flevoland Natuurinclusief'. Deze middelen zullen worden ingezet voor o.a. het stimuleren van bosaanleg door particuliere grondeigenaren en als mogelijke cofinanciering van een nieuw Europees programma gericht op bosaanleg (LIFE Climate).
3. Bijdragen programma 'Nieuwe Natuur'
Vanuit het programma 'Nieuwe Natuur' worden nog bijdragen verstrekt aan de projecten 'Oostvaarderplassen', 'Eemvallei Zuid', 'Kop van het Horsterwold', 'Oostkant Dronten' en 'Swifterpark'. De totale omvang daarvan is circa € 5,6 mln. Daarvan wordt € 3,22 mln. verrekend met vooruit ontvangen bijdragen van het Rijk voor boscompensatie (baten) en komt € 2,38 mln. ten laste van reserve 'Nieuwe Natuur'. Daarvan heeft per saldo € 0,5 mln. betrekking op 2023.
4. Extra inzet afschot edelherten
Er is € 0,25 mln. geraamd voor de extra inspanning die in 2023 geleverd moet worden op de afschot van de edelherten in de Oostvaardersplassen. Deze extra inspanning wordt gedekt uit het ongeoormerkte deel van de 'Brede Bestemmingsreserve'.
5. IPO-omzetting
Vanaf de begroting 2023 zijn de kosten voor het IPO binnen de betreffende begrotingsprogramma's inzichtelijk gemaakt binnen de begroting van de provincie Flevoland.
6. Flevoland Natuurinclusief: 'Vermaatschappelijking'
Voor het versterken van de maatschappelijke betrokkenheid bij natuur zijn binnen het programma 'Flevoland Natuurinclusief' middelen geraamd, welke worden gedekt vanuit de reserve 'Flevoland Natuurinclusief'. Deze middelen zullen worden ingezet voor het stimuleren van initiatieven die de betrokkenheid van burgers en / of maatschappelijke organisaties bij natuur en biodiversiteit vergroten.
7. POP
Voor de cofinanciering van het POP-programma is in het begrotingskader een jaarlijks gelijk bedrag opgenomen van € 0,43 mln. per jaar. De lasten voor de cofinanciering POP3/3+ worden gedekt uit de reserve 'POP' en moeten worden toegerekend aan de jaren waarin de projecten zijn gerealiseerd. Het laatste jaar van afrekening van POP3/3+ is 2025 zodat tot en met 2025 alle beschikbare middelen vanuit de reserve 'POP' op de begroting zijn gezet.
Daarnaast is vanuit de 'Brede Bestemmingsreserve' nog € 0,273 mln. beschikbaar voor de contrafinanciering van GLB water projecten. De huidige prognose is dat die middelen in 2024 volledig besteed zullen worden.
8. Oostvaardersoevers
Voor het project 'Oostvaardersoevers' is € 4,0 mln. gereserveerd en dit bedrag is opgenomen in de begroting, jaarschijf 2025. In de raming 2026 kan dit bedrag (ten gunste van de 'Brede Bestemmingsreserve') komen te vervallen aangezien dit alleen voor 2025 van toepassing is.
9. Toezichthouders buitengebied naar OFGV
Het budget voor toezichthouders buitengebied is met ingang van 2023 ondergebracht bij het budget voor de OFGV, programmaonderdeel '5.3 Milieu: lucht, bodem, geluid'; De coördinerende rol in toezicht en handhaving in het buitengebied is toegevoegd aan de opdrachtverlening aan de OFGV.